Wijsbegeerte (oud)

Dit vak werd tot en met juni 2005 door een andere prof gegeven.

Samenvattingen

Klik hier om de samenvattingen te bekijken

HIW!?

HIW (Hoger Instituut voor Wijsbegeerte) Kardinaal Mercierplein 2 3000 Leuven Kom dus niet 5 minuten voor je vertrekt tot de conclusie dat je niet weet waar je moet zijn!!

Het examen

Veel studenten zijn van mening dat wijsbegeerte geen vak is dat in hun richting thuishoort. Ik zal dit niet bevestigen, noch ontkennen, maar na zelf het examen afgelegd te hebben kan ik wel zeggen dat men hierover niet zou mogen klagen. De prof weet ook dat informatici en wiskundigen niet de grote filosofen van de toekomst zijn. Hij stelt geen 'onmogelijke' vragen en is niet al te streng in het verbeteren. Hiermee wil ik echter niet zeggen dat je zal slagen door het boek eens door te nemen. Een goede kennis van de leerstof is noodzakelijk, maar eens je die verworven hebt, kan je nagenoeg zeker zijn van een positief resultaat.

Sinds 2011-2012 is het examen niet meer mondeling (zoals beschreven in onderstaande tekst). Het examen wordt enkel schriftelijk afgenomen, en daar krijg je 2 uur de tijd voor, wat normaal voldoende is. Je krijgt 4 à 5 vragen. Je antwoorden mogen niet langer zijn dan 1 bladzijde per vraag. Dit lijkt misschien veel, maar de vragen zijn heel open en hebben vaak betrekking op grotere delen van de leerstof, zodat deze limiet gemakkelijk te overschrijden is. Het is aan jou om in je antwoord enkel de belangrijke en relevante stukken te selecteren. Rond de pot draaien is niet nodig.

---

[verouderd]

Dit verloopt mondeling. Elk uur komt een groepje van studenten binnen. Enkele uren vertraging zijn mogelijk. Het leuke is wel dat de prof aan het praten is met een mede-student in hetzelfde lokaal als waar je de vragen aan het oplossen bent. Als je dus een vraag niet goed weet, hoef je enkel je oren te spitsen en te luisteren naar de zinnige/onzinnige antwoorden die gezegd worden. Dit was toch voor mij de truc om een aha-erlebnis te krijgen en zo het stuk uit de cursus voor de geest te halen.

Het examens bestaat uit twee vragen, die waarschijnlijk uit de lijst van vragen komen die op Toledo staat. Cortois stelt wel bijvragen, dus enkel de lijst vragen leren is niet echt voldoende. Bijvraagjes kunnen ook zijn in de aard van "wat zou Plato over die filosoof/dat idee denken?" Verbanden kunnen leggen in de cursus is dus een belangrijk pluspunt. Probeer niet alleen de vraag zelf te beantwoorden, maar duid ook de context en bespreek bijvoorbeeld de ideeën van de filosofen waarover sprake, ook al wordt daar niet expliciet naar gevraagd. Het kan in je voordeel zijn zelf alle mogelijke verbanden uit de cursus proberen te leggen in je voorbereiding, en die dan er meteen bij te zeggen; Hij kan je dan niet meer verrassen ermee in een bijvraag, waardoor je er echt diep op in zou moeten gaan. Overloop zelf bijvoorbeeld de grote filosofen en denk na of ze ergens een mening kunnen hebben over het onderwerp van je vraag.

Cortois is de kalmte zelve tijdens het mondeling. Als je het antwoord op een bijvraag niet meteen weet, zal hij je op weg proberen te zetten. Luister dan goed naar zijn uitleg (die redelijk lang kan zijn, niet panikeren), en probeer erop in te pikken.

Tip: als je een voorbeeld uit de bijlagen kan aanhalen is dat altijd een pluspunt, dus zeker doen als je nog een weet. Maar de bijlagen zijn geen te kennen stof, hij stelt er nooit expliciet vragen over.

Examenvragen

Zoals ook hierboven al vermeld, is het examen sinds 2011-12 schriftelijk geworden. De oudere typevragen kunnen natuurlijk wel nog nuttig zijn.

examen 17 juni 2013

1. Wat zeg het argument van 'Objectiviteit' bij Plato? Bespreek de rol hiervan, en ook in de rest van het boek.
2. Tekst "Tafel van Eddington" gegeven. Bespreek deze tekst.
3. Geef het verband tussen het verlicht empirisme en de beheersingsinteresse.
4. Wat zegt de paradox van de techniek?

examen 12 juni 2013

1. Wat is het argument van 'type en token'. Is deze altijd geldig?
2. 'Hoe overleven we de wetenschap?' Verklaar deze titel.
3. Wat is het standpunt van Langer tegenover sociobiologie?
4. Wat is de 'nieuwe alliantie' (in het boek)?

examen fysica juni 2012

1. Essenties hebben een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van de metafyisca, dewelke? Kan je dit plaatsten bij filosofen of stukken uit het boek?
2. De hypothesen: Alles is beheersing en Alles is kennis, wat is het antwoord op deze hypothesen uit het boek? Wat is de eigenlijke conclusie van het boek? (zoiets)
3. Wat verstaat men onder de nieuwe alliantie?
4. Wat is de functie van het zelf gekozen hoofdstuk in het boek?

examen informatica 1 februari 2012

De examenvragen die ik mij herinner:

1. Wat begrijpt Plato onder essentie? Zijn er andere visies hierop (daarmee wijst hij naar Aristoteles)?
2. een vraag ivm connotatie enzo
3. een vraag ivm die 'drie stadia'
4. Is Hume een scepticus?
5. ...?

Als iemand ze zich beter herinnert, gelieve aan te vullen.

examen wiskunde juni 2006

1. Wat betekent 'les animaux-machines'?
2. Welk bezwaar heeft Popper tegen het instrumentalisme?

examen Informatica juni 2009

1. In welk opzicht is David Hume een uitzonderlijke figuur in zijn tijd?
2. Dan kreeg je een fragment van Levi, van helemaal in het begin met dat kamp en met de kerel met tyfus. En moest je uitleggen waarom dat dat vermeld werd

Maar je kan ook een vraag als 'Besta je?' krijgen, dus niet enkel vragen letterlijk over de leerstof!

Typevragen

typevragen 2011-2012

Bestand:TypevragenWijsbegeerte2012.doc

Typevragen 2008-2009

1. Zowel voor Plato als voor Aristoteles is echte kennis inzicht in de essentie van de dingen. Nochtans vatten zij dit heel verschillend op. Hoezo?
2. Welke is de rol van de elementenleer in de geschiedenis van het westers denken?
3. Leg uit: de vroege wetenschap en filosofie kan men beschrijven als een strijd tussen mythos en logos.
4. Welke is de rol van Pythagoras in onze cognitieve geschiedenis?
5. Wat verstaat men onder een empiristische kennisopvatting?
6. Welke rol heeft het christendom voor onze kennistraditie gespeeld?
7. Zijn er bij Plato nog mythisch-religieuze elementen aanwezig?
8. Is er in het Aristotelisme nog iets dat aan een mythisch-religieuze denkvorm herinnert?
9. Welk verschil zie je tussen een signaal en een symbool?
10. Wat kwam Helen Keller doen in ons verhaal?
11. Welke rol heeft de Arabische cultuur voor oze intelelctuele geschiedenis gespeeld?
12. Wat is sociobiologie?
13. Wat is een ervaringsmachine?
14. Wat is denotatie? Connotatie?
15. Waarom kan de beheersingsinteresse niet de enige fundamentele interesse zijn?
16. Wat kwam de Kleine Prins nu eigenlijkdoen in ons verhaal?
17. Wat is bedoeld met de 'derde interesse'?
18. Hoe gebeurde de overgang van de 'oude alliantie' naar de 'nieuwe alliantie'?
19. Wat is antirealisme?
20. Welke kritieken had het nieuwe empirisme op het oude?
21. Hoe konden, in het licht van hun diepe verschillen, het nieuwe empirisme en het nieuwe rationalisme ooit samengaan?
22. Leg uit: voor Kant is de kennis van de natuur objectief, en tegelijk ook subjectief.
23. Leg de titel 'Hoe overleven we de wetenschap?' uit.
24. In welk opzicht is David Hume een uitzonderlijke figuur in zijn tijd?
25. Geef enkele voorbeelden en kommentaren over de rol van machines in het verhaal.
26. Wat is het manifeste beeld?
27. Wat zeggen Gestalt-afbeeldingen over de verhouding tussen theorie en waarneming?
28. Verklaar: in het 'beperkt platonisme' krijg je een nieuwe opvatting van de deductieve methode die tegen een oudere opvatting reageert.
29. Wat betekent de uitdrukking 'Twist the lion by its tail'?
30. Waarom kan de beheersingsinteresse niet de enige fundamentele interesse zijn?

Typevragen 2006-2007 en 2007-2008

1. Zowel voor Plato als voor Aristoteles is echte kennis inzicht in de essentie van de dingen. Nochtans vatten zij dit heel verschillend op. Hoezo?
2. Welke is de rol van de elementenleer in de geschiedenis van het westers denken?
3. Leg uit: de vroege wetenschap en filosofie kan men beschrijven als een strijd tussen mythos en logos.
4. Welke is de rol van Pythagoras in onze cognitieve geschiedenis?
5. Wat verstaat men onder een empiristische kennisopvatting?
6. Welke rol heeft de Arabische cultuur voor onze kennistraditie gespeeld?
7. Welke rol heeft het christendom voor onze kennistraditie gespeeld?
8. Zijn er bij Plato nog mythisch-religieuze elementen aanwezig?
9. Is er in het Aristotelisme nog iets dat aan een mythisch-religieuze denkvorm herinnert?
10. Wat zegt ons het experiment van de ervaringsmachine op het punt van de ervaring van het ‘echte’?
11. Welk verschil zie je tussen een signaal en een symbool?
12. Wat betekent ‘twist the lion by its tail’ (in de context van de theorie van de interesses)?
13. Wat kwam Helen Keller doen in ons verhaal?
14. Leg uit: er zijn twee heel verschillende noties van ‘het echte’.
15. Wat is sociobiologie?
16. Wat is een ervaringsmachine?
17. Wat is denotatie? Connotatie?
18. Wat kwam de Kleine Prins nu eigenlijk doen in ons verhaal?
19. In welke zin is er een conflict tussen de hypothese van de sociobiologen en de eisen van de ethiek?
20. Waarom kan de beheersingsinteresse niet de enige fundamentele interesse zijn?
21. Wat is bedoeld met de ‘derde interesse’?
22. Hoe gebeurde de overgang van de ‘oude alliantie’ naar de ‘nieuwe alliantie’?
23. Hoe konden, in het licht van hun diepe verschillen, het nieuwe empirisme en het nieuwe rationalisme ooit samengaan?
24. Leg uit: voor Kant is de kennis van de natuur objectief, en tegelijk ook subjectief.
25. Leg de titel ‘Hoe overleven we de wetenschap?’ uit.
26. In welk opzicht is David Hume een uitzonderlijke figuur in zijn tijd?
27. Wat is bedoeld met ‘de nieuwe alliantie’?
28. Geef enkele voorbeelden en kommentaren over de rol van machines in het verhaal.
29. Leg uit: in Aristoteles’ systeem zit de tweespalt tussen twee types van disciplines voor eeuwen verankerd.
30. In Deel 1 kwamen we met Langer tot de volgende stelling: het belang van symbolen wijst op een intrinsieke interesse in kennis. Wat denk je van die stelling na het toetsen van onze hypothesen aan de geschiedenis, en in het licht van de besluiten die daar in het slotdeel uit worden getrokken?
31. Geef een voorbeeld van de relevantie van filosofie voor je eigen vak en opleiding.
32. Geef een voorbeeld van de relevantie van filosofie voor je eigen leven.
33. Wat is het manifeste beeld?
34. Waarom en in welke zin kan je de drie interesses ‘symbolisch’ noemen?
35. Wat is antirealisme?
36. Welke kritieken had het nieuwe empirisme op het oude?
37. Wat zeggen Gestalt-afbeeldingen over de verhouding tussen theorie en waarneming?
38. Verklaar: in het ‘beperkt platonisme’ krijg je een nieuwe opvatting van de deductieve methode die tegen een oudere opvatting reageert.
39. Verklaar: vanaf de late Middeleeuwen wordt de alliantie tussen de kennisinteresse en een andere interesse stap voor stap vervangen door een nieuwe alliantie tussen kennisinteresse en een derde interesse.
40. Hoe ziet Sellars de verhouding tussen het manifeste en het wetenschappelijke beeld?

Typevragen 2006

1. Bespreek de 'wet van de drie stadia'.
2. Zowel voor Plato als voor Aristoteles is echte kennis inzicht in de essentie van de dingen. Nochtans vatten zij dit heel verschillend op. Hoezo?
3. Welke is de rol van de elementenleer in de geschiedenis van het westers denken?
4. Leg uit: de vroege wetenschap en filosofie kan men beschrijven als een strijd tussen mythos en logos.
5. Welke is de rol van Pythagoras in onze cognitieve geschiedenis?
6. Wat verstaat men onder een empiristische kennisopvatting?
7. Wat verstaat men onder een rationalistische kennisopvatting?
8. Welke rol heeft de Arabische cultuur voor onze kennistraditie gespeeld?
9. Welke rol heeft het christendom voor onze kennistraditie gespeeld?
10. Zijn er bij Plato nog mythisch-religieuze elementen aanwezig?
11. Is er in het Aristotelisme nog iets dat aan een mythisch-religieuze denkvorm herinnert?
12. Waarom en in welke zin(nen) kan je de drie interesses 'symbolisch' noemen?
13. Wat zegt ons het experiment van de ervaringsmachine op het punt van de ervaring van het 'echte'?
14. Welk verschil zie je tussen een signaal en een symbool?
15. Bespreek het verificatieprincipe.
16. Wat betekent 'twist the lion by its tail' (in de context van de theorie van de interesses)?
17. Wat is antirealisme?
18. In welke zin is het objectieve tegelijk ook subjectief bij Kant?
19. Wat is het manifeste beeld?
20. Welke kritieken had het nieuwe empirisme op het oude?
21. Wat zeggen Gestalt-afbeeldingen over de verhouding tussen theorie en waarneming?
22. Verklaar: in het 'beperkt platonisme' krijg je een nieuwe opvatting van de deductieve methode die tegen een oudere opvatting reageert.
23. Verklaar: vanaf de late Middeleeuwen wordt de alliantie tussen de kennisinteresse en een andere interesse stap voor stap vervangen door een nieuwe alliantie tussen kennisinteresse en een derde interesse.
24. Hoe ziet Sellars de verhouding tussen het manifeste en het wetenschappelijke beeld?
25. Wat is mythisch denken?
26. Welke gelijkenis en welk verschil zie je tussen Carnap en Popper op het vlak van demarcatie tussen wetenschap en niet-wetenschap?
27. Leg uit: rond 1300–1500 zijn er twee of drie wetenschapsbeelden in concurrentie met elkaar.
28. In welke zin kan men spreken over een 'beperkt' Platonisme?
29. Wat betekent de uitdrukking 'les animaux-machines'?
30. Waarom kan je het cogito niet betwijfelen volgens Descartes?
31. Wat betekent de uitdrukking 'de mechanisering van het wereldbeeld'?
32. Vergelijk de houding van Descartes, Hume en Kant aangaande het scepticisme: hoe ernstig nemen zij de scepticus?
33. In welke zin is er bij Kant een objectiviteit van de kennis van de natuur?
34. Geef twee redenen om te twijfelen aan Sellars' oplossing van de spanning tussen manifest en wetenschappelijk beeld.
35. In welke zin heeft de praktijk voorrang op de theorie bij Hume?
36. Wat kwam Helen Keller doen in ons verhaal?
37. Leg uit: er zijn twee heel verschillende noties van 'het echte'.
38. Wat is sociobiologie?
39. Wat is een ervaringsmachine?
40. Wat is er mis met Comtes opvatting van de mythe?
41. In welke zin ligt het belang van symbolen in wiskunde anders dan in poëzie?
42. Wat is denotatie? Connotatie?
43. Waarom kan de beheersingsinteresse niet de enige fundamentele interesse zijn?
44. Wat kwam de Kleine Prins nu eigenlijk doen in ons verhaal?
45. Leg uit: 'de Natuur is het systeem van de wetten van ons verstand'.
46. In welke zin is er een conflict tussen de hypothese van de sociobiologen en de eisen van de ethiek?
47. Waarom is Popper gekant tegen het instrumentalisme?
48. Is Carnap een goed voorbeeld van een verdediger van de intrinsieke kennisinteresse?
49. Welk probleem zouden Kant en van Fraassen hebben met Poppers realisme?
50. Is er iets mis met de gedachte dat symbolen intrinsiek zijn omdat ze op kennis en inzicht gericht zijn in plaats van op nut?
51. Was Aristoteles een realist? En Plato?
52. Welk verband zie je tussen Descartes, de Baron de la Mettrie en Sellars?