Inleiding tot de Sterrenkunde

Algemene Informatie

1. De leerdoelen van het opleidingsonderdeel zijn de volgende:

Aan het eind van deze cursus heeft de student

1. • kennis verworven over de verschillende domeinen van de sterrenkunde;
   • inzicht verworven in de fysische achtergrond van kosmische verschijnselen;
   • wiskundige technieken kunnen toepassen op sterrenkundige problemen;
   • leren herkennen hoe de kennis van het heelal op waarnemingen gestoeld is.

Hetzelfde opleidingsonderdeel wordt dit jaar gedoceerd aan studenten uit de drie bachelorfases. Vooral voor het derde leerdoel moet met de verschillende voorkennis van de studenten rekening houden, niet in de evaluatiecriteria – want die moeten voor iedereen gelijk zijn – maar wel in het stellen van de vragen.

1. Wat betreft het examen, vermeldt de ECTS-fiche het volgende:
   • Type : Examen tijdens de examenperiode
   • Evaluatievorm : Mondeling
   • Vraagvormen : Open vragen
   • Leermateriaal : Geen

Het betekent dat de studenten de nodige tijd krijgen voor een schriftelijke voorbereiding. Een drietal vragen worden gesteld, waarbij soms een antwoord wordt vereist dat op verschillende hoofdstukken van de cursus is gesteund.

Examens

Academiejaar 2016-2017

30 januari 2017 (NM)

1. Bespreek op welke manier de vier fundamentele interacties (gravitatie, elektromagnetisme, sterke kernkracht, zwakke kernkracht)een rol spelen in de structuur van een ster.
2. Je krijgt een grafiek: een histogram van de 10000 schijnbaar helderste sterren. Verklaar 1, 2, 3.

1. Hoe kunnen we - in weerwil van de relativiteitstheorie - een kosmische leeftijd definiëren die voor elke waarnemer herkenbaar is?

30 januari 2017 (VM)

1. Een ster wordt beschreven via 5 vergelijkingen van 5 grootheden in functie van de afstand r. Wat zijn die grootheden en hoe kunnen we die observationeel bepalen?
2. Waarom denken we dat het waarschijnlijk is dat de meeste sterren planeten hebben? Hoe slaagt men erin om vanuit waarneming een redelijk overzicht te krijgen op de reële situatie?
3. Hoe kunnen we - in weerwil van de relativiteitstheorie - een kosmische leeftijd definiëren die voor elke waarnemer herkenbaar is?

26 januari 2017 (VM)

1. Wat zijn supernovae en waarom zijn ze belangrijk?
2. Hoe bepaalt men de massa van exoplaneten?
3. Wat is de oerknal en wat zijn de aanwijzingen ervoor?

23 januari 2017 (NM)

1. Hoe gebeurt het transport van energie in een ster? Hoe draagt dit bij aan de sterstructuur? (Welke gradiënt veroozaakt dit?)
2. Wat zijn supernovae en wat is hun belang in de kosmos?
3. Wat leren waarnemingen over de stervorming, ons planetenstelsels en andere planetenstelsels ons over de ontstaansgeschiedenis van de planeten?

Academiejaar 2015-2016

25 januari 2016 (VM)

1. In sterren heerst er een temperatuursgradiënt.
   • Wat is de fysische reden hiervoor?
   • Bestaat er hiervoor een directe observationele reden?
   • Hoe wordt de warmte binnen in de ster verdeeld over de verschillende sterlagen?
2. Hoe kan me de massa van exoplaneten bepalen? En de afmetingen?
3. Bespreek de observationele basis van de oerknaltheorie.

18 januari 2016 (NM)

1. De levensduur van een ster hangt op kritische wijze af van zijn initiële massa. Waarom is dit, en hoe nemen we dit waar?
2. Wat zijn supernovae en waarom zijn ze belangrijk?
3. We verwachten dat de meeste sterren planetenstelsels hebben. Waarom is dit, en waarom heeft het dan toch zolang geduurd voordat de eerste exoplaneten werden waargenomen?

18 januari 2016 (VM)

1. De levensduur van een ster hangt op kritische wijze af van zijn initiële massa. Waarom is dit, en hoe nemen we dit waar?
2. Wat zijn supernovae en waarom zijn ze belangrijk?
3. We verwachten dat de meeste sterren planetenstelsels hebben. Waarom is dit, en waarom heeft het dan toch zolang geduurd voordat de eerste exoplaneten werden waargenomen?

Academiejaar 2014-2015

19 januari 2015 (NM)

1. Leg uit hoe de 4 fundamentele krachten de structuur en evolutie van een ster bepalen.
2. Leg het ontstaan van de elementen uit.
3. Hoe beweegt de Aarde tegenover het heelal?

Academiejaar 2013-2014

20 januari 2014 (VM)

1. Hoe kunnen afstanden, van zeer kort bij tot zeer ver weg, in het heelal bepaald worden?
2. Hoe definieert men de effectieve temperatuur? Hoe kan men deze effectieve temperatuur bepalen.
3. Op 19 december 2013 is een satelliet gelanceerd die herhaaldelijk de locatie van sterren zal waarnemen met een nauwkeurigheid van de orde $2\cdot 10^{-5}\text{ boogseconden}$. Wat zal dit betekenen voor de waarneming van exoplaneten?

27 januari 2014 (NM)

1. Bespreek hoe transport van energie in een ster plaatsvindt en hoe dit de temperatuursgradient bepaalt.
2. Bespreek de verschillende componenten van de beweging van de aarde doorheen ons melkwegstelsel
3. Onlangs is een nieuwe supernova ontdekt in een nabij sterrenstelsel M82, een starburst galaxy. De supernova bleek type Ia te zijn, wat nut heeft dit voor de wetenschap? Verwachten we in een starburst galaxy type Ia te vinden? Waarom wel/niet?

29 januari 2014 (VM)

1. Bespreek de structuur van sterren aan de hand van de fysische wetten.
2. Wat is een supernova? Bespreek het belang hiervan voor de (beschrijving van de) evolutie van het heelal.
3. Geef de observationele argumenten voor de oerknal.